Nhà tù Hỏa Lò là minh chứng sống động cho một thời kỳ lịch sử đầy đau thương nhưng cũng đầy tinh thần bất khuất của những người con yêu nước Việt Nam, nơi đây từng là biểu tượng cho lòng kiên cường, ý chí sắt đá của các chiến sĩ cách mạng trong cuộc đấu tranh giành độc lập. Ngày nay, khu di tích Nhà tù Hỏa Lò tại Hà Nội vẫn trường tồn qua thời gian, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan. Trong bài viết này, hãy cùng Meditours khám phá nhà tù Hỏa Lò một cách đầy đủ nhất nhé.
Giới thiệu tổng quan về Nhà tù Hỏa Lò
Nhà tù Hỏa Lò, được xây dựng vào năm 1896, ban đầu mang tên Prison Centrale (Nhà tù Trung ương), sau đổi thành Maison Centrale (Ngôi nhà Trung ương) nhằm tránh sự tò mò và phản đối của dân chúng. Nằm ở khu vực ngoại ô Hà Nội khi ấy, nơi đây được thực dân Pháp thiết kế làm ngục thất trung ương dành cho hai xứ Trung và Bắc Kỳ, chủ yếu để giam giữ tù nhân chính trị và những nhà yêu nước chống chính quyền thực dân. Giữa lòng thủ đô Hà Nội nhộn nhịp ngày nay, nhà tù Hỏa Lò vẫn hiện diện như một chứng nhân lịch sử, lưu giữ những thăng trầm của thời kỳ đấu tranh giành độc lập.
Được mệnh danh là địa ngục trần gian, nhà tù Hỏa Lò là nơi giam giữ nhiều thế hệ chiến sĩ cách mạng và nhà hoạt động yêu nước Việt Nam, với kiến trúc khép kín và các hình thức tra tấn tàn bạo. Nhà tù từng sử dụng những cỗ máy chém khét tiếng, góp phần đưa nó vào danh sách 10 nhà tù nổi tiếng nhất thế giới. Ban đầu, khu nhà tù có tổng diện tích hơn 12.000m², nhưng ngày nay chỉ còn lại 2.434m² được bảo tồn làm khu di tích. Đây là điểm đến thu hút du khách, giúp họ tận mắt chứng kiến và hiểu rõ hơn về những nỗi đau và ý chí bất khuất của dân tộc Việt Nam.
Nhà tù được xây trên đất làng Phụ Khánh, vốn nổi tiếng với nghề gốm và những lò nung đỏ lửa, từ đó có tên gọi là Hỏa Lò, ngục Hỏa Lò được thiết kế với các bức tường đá cao 4m, dày 0,5m và được gia cố thêm dây thép điện. Khu vực ngục tù được chia thành 4 khu: Khu A và B dành cho phạm nhân không quan trọng hoặc đang được điều tra; Khu C dành cho tù nhân người Pháp hoặc ngoại quốc; Khu D dành cho các phạm nhân chờ thụ án tử hình. Cấu trúc đặc biệt này là một phần quan trọng của hệ thống giam giữ và tra tấn mà thực dân Pháp đã áp dụng trong suốt thời kỳ đô hộ.
Thời gian mở cửa và giá vé vào Nhà tù Hỏa Lò
Nhà tù Hỏa Lò mở cửa từ 8:00 đến 17:00 tất cả các ngày trong tuần, bao gồm cả ngày lễ và Tết, tạo điều kiện thuận lợi cho du khách đến tham quan, giá vé vào cửa là 30.000 VNĐ/người, với chính sách miễn giảm đặc biệt dành cho một số đối tượng. Những trường hợp được miễn phí vé bao gồm trẻ em dưới 15 tuổi, người khuyết tật đặc biệt nặng, thành viên hội cựu chiến binh, Ban Liên lạc nhà tù và những người có công với cách mạng. Đây là chính sách nhằm tri ân và hỗ trợ các nhóm đối tượng đặc biệt khi tham quan di tích lịch sử quan trọng này.
Ngoài ra, những người thuộc diện học sinh, sinh viên, người khuyết tật nặng, công dân Việt Nam từ 60 tuổi trở lên và các đối tượng chính sách xã hội sẽ được giảm 50% giá vé, để hiểu rõ hơn về lịch sử của nhà tù, bạn có thể sử dụng dịch vụ thuyết minh qua tai nghe với giá 50.000 VNĐ/headphone. Đây là trải nghiệm bổ ích giúp du khách nắm bắt sâu sắc hơn về những câu chuyện và giá trị lịch sử tại nhà tù Hỏa Lò.
Nhà tù Hỏa Lò và những điều cần biết
Máy chém khổng lồ
Bên trong nhà tù Hỏa Lò, chiếc máy chém là một hiện vật gây ám ảnh, minh chứng cho những năm tháng đầy đau thương của lịch sử, máy chém này được sáng chế bởi bác sĩ người Pháp Guillotane, ban đầu được xem là phương tiện hành hình “nhân đạo” nhằm thay thế các hình thức xử tử dã man thời trung cổ như ngựa xé hay tùng xẻo. Tuy nhiên, tính chất lạnh lùng và tàn bạo của nó vẫn không kém phần kinh hoàng. Cấu tạo của máy chém bao gồm ba phần chính: Bàn chém, giá chém và lưỡi dao, tất cả đều được thiết kế để thực hiện quá trình hành hình một cách nhanh gọn nhưng đầy ám ảnh.
Bàn chém là một mặt phẳng bằng gỗ, nơi tù nhân bị trói chặt và phần đầu được đặt vào lỗ tròn trên thân máy, giá chém là khung sắt cao gần 4 mét, có rãnh dẫn dao di chuyển, trong khi dao chém được làm từ thép với lưỡi vát chéo sắc bén. Khi đao phủ nhấn chốt và kéo dây thừng, lưỡi dao từ trên cao rơi xuống với lực tương đương 60kg, chém đứt đầu tù nhân trong tích tắc. Đầu sẽ rơi vào thùng tôn bên dưới, còn thân thể được thu gom vào sọt mây. Chiếc máy chém không chỉ là một công cụ hành hình mà còn là biểu tượng của nỗi kinh hoàng và sự đàn áp tàn bạo trong thời kỳ thuộc địa.
Cây bàng “tình nghĩa”
Theo lời kể của các cựu tù chính trị, cây bàng tại nhà tù Hỏa Lò có nguồn gốc từ trước năm 1930, khi những tù nhân lao động vệ sinh quanh tòa án đã thu thập những cây bàng mọc hoang và mang về trồng trong sân trại giam. Qua thời gian, cây bàng lớn lên, tỏa bóng mát và trở thành người bạn thân thiết, gắn bó với nhiều thế hệ tù nhân chính trị. Không chỉ là nơi mang lại không khí trong lành, cây bàng còn là nơi để các tù nhân hội tụ, cùng nhau sẻ chia về cuộc sống khắc nghiệt và những ước mơ tự do.
Dưới tán cây bàng, những cuộc bàn bạc bí mật về cách chống lại chế độ tù đày của thực dân đã diễn ra, biến nơi đây thành một biểu tượng của sự đoàn kết và ý chí cách mạng, gốc cây bàng còn đóng vai trò như một “hòm thư bí mật” nơi tù nhân lén lút trao đổi thông tin, cất giấu và truyền tải tài liệu cách mạng. Cây bàng không chỉ chứng kiến cuộc sống thường nhật của các tù nhân mà còn trở thành biểu tượng lặng lẽ của tinh thần kiên cường và những hy vọng không bao giờ tắt trong lòng họ.
Cachot (khu ngục tối)
Khu cachot tại nhà tù Hỏa Lò là những ngục tối chỉ rộng khoảng 4m², với tường sơn đen lạnh lẽo, tạo nên không gian u ám và ngột ngạt, không có ánh sáng, không khí trong lành, nơi đây mang lại cảm giác như một nấm mồ khắc nghiệt, khiến tù nhân chìm trong sự tuyệt vọng và đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần. Chỗ nằm bằng xi măng được thiết kế đặc biệt, đầu dốc xuống thấp, khiến máu dồn lên não, gia tăng sự tra tấn khủng khiếp. Khu cachot là nơi thực dân Pháp dùng để trừng phạt những tù nhân tổ chức đấu tranh, tuyên truyền cách mạng hoặc có ý định vượt ngục.
Nhiều chiến sĩ cách mạng đã từng trải qua những ngày tháng đau thương tại khu cachot, trong đó có đồng chí Trường Chinh, người bị giam giữ vì tổ chức mít tinh trong tù để kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động. Không gian tù đày này không chỉ là nơi trừng phạt mà còn là biểu tượng của sự đàn áp tàn bạo, minh chứng cho ý chí bất khuất của những người chiến sĩ cách mạng. Dù bị đọa đày về thể xác, họ vẫn giữ vững tinh thần kiên cường và ý chí đấu tranh mãnh liệt vì độc lập tự do của dân tộc.
Sự khắc nghiệt và tàn bạo tại nhà tù Hỏa Lò không chỉ là nỗi ám ảnh của lịch sử mà còn là minh chứng cho những hy sinh to lớn của các chiến sĩ cách mạng, được mệnh danh là “địa ngục trần gian,” nơi đây giam giữ và tra tấn không biết bao nhiêu nhà hoạt động yêu nước. Tham quan nhà tù Hỏa Lò, bạn sẽ cảm nhận rõ nét những khó khăn, gian khổ mà các thế hệ cha ông đã phải chịu đựng để đấu tranh cho độc lập, tự do của dân tộc. Đây sẽ là hành trình ý nghĩa để gắn kết với những giá trị lịch sử hào hùng và đầy tự hào.
